روز سوم دسامبر برابر با ۱۲ آذر از سال ۱۹۹۸ به عنوان روز جهانی بدون مصرف سم (No Pesticide Use Day) نامگذاری شده است.
این نامگذاری به دنبال فاجعه شیمیایی سال ۱۹۸۴ بوپال هند و به منظور بزرگداشت خاطره قربانیان بزرگترین فاجعه شیمیایی وصنعتی جهان در کارخانه تولید آفتکشها که با نشت گاز سمی متیل ایزوسیانات (MIC) به هوا موجب مصدومیت و جان باختن هزاران نفر شد، انجام گرفته است.
فاجعه بوپال حادثه نشت گاز بود که در کارخانه آمریکایی آفتکشسازی یونیون کارباید هندوستان (UCIL) در شهر بوپال هند به وقوع پیوست. کارخانه که ۵۱ درصد مالکیت آن مربوط به شرکت آمریکایی یونیون کارباید (UCC) بود و دولت و شرکتهای هندی ۴۹ درصد مالکیت آن را در اختیار داشتند در سال ۱۹۷۰ در این ناحیه ساخته شد.
با انفجار یکی از تانکهای ذخیره گاز سمی در نیمه شب سوم دسامبر ۱۹۸۴ نزدیک به ۳۰ تا ۴۰ تن گاز سمی در هوا آزاد و ابر سمی ناشی از نشت گاز بر فراز شهر بوپال و دیگر شهرهای اطراف کارخانه به حرکت درآمد و جمعیت ۵۰۰ هزار نفری از مردم در معرض گاز سمی قرار گرفتند. نزدیک به ۴۰۰۰ نفر بلافاصله جان خود را از دست دادند و آمار مرگومیر ناشی از حادثه در هفتههای بعد به ۱۶ هزار نفر رسید.
طبق آمارها بیش از ۵۰۰ هزار نفر دچار انواع آسیبها و مصدومیتهای ناشی از استنشاق گاز سمی شده و نزدیک به ۴۰ هزار نفر دچار معلولیتها (نابینایی) و آسیبهای جدی و عوارض دائمی آسیب شده و تعداد زیادی از مردم ناحیه هنوز بعد از نزدیک به ۴۰ سال با عوارض ناشی از مسمومیت دست به گریبان هستند.
دادگاه عالی هندوستان در سال ۱۹۸۹ مالکین کارخانه را به پرداخت ۴۷۰ میلیون دلار غرامت به آسیبدیدگان ناشی از فاجعه محکوم کرد تا پروندههای شکایت در ارتباط با فاجعه مختومه گردند. هرچندکه هنوز افراد زیادی برای احقاق حقوق قربانیان این فاجعه شیمیایی که هنوز با عوارض آن دست و پنجه نرم میکنند تلاش میکنند.
در سال ۲۰۱۰ نیز هفت نفر از کارکنان هندی کارخانه که به علت کوتاهی در انجام وظایف خود در وقوع فاجعه دخیل بودند و اکنون در سنین بالای ۷۰ بودند به دو سال زندان و پرداخت جریمه (۲ هزار دلار) محکوم شدند.
عوارض بهداشتی و زیستمحیطی ناشی از مصرف آفتکشهای شیمیایی امروزه دیگر مورد شک و سوال نیست و نامگذاری این روز ضرورت حرکت به سمت کشاورزی پایدار و کاهش مصرف آفتکشهای شیمیایی را خاطرنشان میسازد که تنها به یک روز خاص نباید محدود شود و همت و تلاشی همگانی در تمام طول سال را می طلبد.
نظرات کاربران